ARCHEOLOGISCHE OPGRAVINGEN
Sinds 2009 worden er op de plek van de vesting van Penne regelmatig historische onderzoeken en archeologische opgravingen uitgevoerd. Sinds 2019 maken deze onderzoeken deel uit van een Collectief Onderzoeksprogramma: geschiedenis, kunstgeschiedenis, bodemonderzoek, opgravingen in brede zones van de locatie, remote sensing door middel van laser (of Lidar). Talrijke technieken en methodes werden ingezet om beetje bij beetje meer dan duizend jaar, van het jaar 1000 tot nu, te herontdekken.
In de loop van de tijd veranderen de vorm en de bezetting van deze emblematische plek; vooraf uitgevoerde studies hebben ons in staat gesteld ons te richten op de voor onze archeologische vraagstelling meest interessante ruimtes.
Elk jaar worden gedurende 3 tot 4 weken meer dan 25 personen ingezet voor het uitvoeren van deze minutieuze onderzoeken. Gespecialiseerde archeologen, historici, archeologiestudenten en gepassioneerde vrijwilligers komen samen om de verborgen geheimen van de vesting te onthullen. In de loop der jaren hebben we diverse hypotheses bestudeerd en geanalyseerd die ons in staat hebben gesteld om een nieuwe periode van opgravingen uit voeren met een betere aanpak.
De ontdekking van een kerk op het oostpunt was een van de belangrijkste onderwerpen van dit onderzoeksprogramma. Deze kerk bestond al sinds het jaar 1000 en een op deze plek gevonden fragment van een reliekhouder (te zien in de vitrine hiernaast) en op bezetting in die tijd wijzende tekenen hebben ons in staat gesteld deze ruimte bloot te leggen. Een bijzonder boeiende onthulling, net als de verwoesting hiervan ten tijde van de Franse revolutie.
Een andere belangrijke ontdekking: we constateren dat tijdens de 2e helft van de 14e eeuw het “Capetingische” kasteel omgebouwd is tot een verdedigingswerk: belangrijke aanpassingen op diverse plekken komen aan het licht, met name provisiekamers voor de inwoners van Penne, waarin zij hun bezittingen in veiligheid konden brengen in de vesting op het noordoostelijke punt (aan te vinken vakjes zichtbaar op de “Sentier des Bonshommes” die in de hoenderhof van het kasteel begint).
We blijven natuurlijk doorgaan met onze onderzoeken en het doet ons genoegen te zien dat door ons opgegraven voorwerpen in de vesting tentoongesteld worden om u een deel van de geschiedenis hiervan in de verschillende tijdperken te tonen.
Oule met door roller aangebracht stempeldecor
- 12e eeuw
- Grijs keramiek
- Vesting van Penne – zone Hoenderhof
Oule (kookketel) met naar buiten gebogen rand en afgeronde lip met een openingsdiameter van 13 cm.
We zien drie boven elkaar geplaatste horizontale banden met gestempelde* ingesneden lijnen, aangebracht door een roller, een instrument waarmee men versieringen aanbrengt op het nog ongebakken aardewerk.
*Een afdruk, in reliëf of verzonken, door de door gereedschap uitgeoefende druk.
Kruikje
- Eind 13e-begin 14e eeuw
- Gesmoord rood keramiek
- Vesting van Penne – zone Kerk
Waterdichte vaas met brede buik, bedoeld voor vloeistoffen. Mooi gedraaid voorwerp met een smalle tuit en een openingsdiameter van 6 cm. Tot stroken geplet oor aan de aanzet van de hals, een uniek voorbeeld van laat gepolijst keramiek. Op de tuit zien we een golvende insnijding.
Gepolijste bijl
- Neolithicum (ca. 6000 tot 2200 v. Chr.)
- Hoornrots* of harde schist
- Vesting van Penne – zone Hoenderhof
Deze bijl kan een overblijfsel zijn uit het neolithisch tijdperk of gevonden zijn door personen uit de Middeleeuwen die hier gebruik van maakten. Hij werd namelijk gevonden in een zone met opgravingen daterend uit de 12e eeuw of het eerste begin van de 13e eeuw.
* Op vuursteen lijkend kwarts dat in het Neolithicum gebruikt werd voor het vervaardigen van gereedschap.
Fragment van een klok
- 15e eeuw
- Koperachtige legering
- Vesting van Penne – zone Kerk
Fragment van een reliekhouder
- 10e-11e eeuw
- Natronwaterglas
- Vesting van Penne – zone Kerk
Dit fragment van een reliekhouder bestaat uit paars glas (gekleurd door middel van mangaan en koper) en een decor van wit glas dat ondoorzichtig is gemaakt door een melange van calciumantimonaat en tinoxide.
Obool uit het graafschap van Toulouse, uitgegeven door de graven Raymond V, VI en VII
- Tussen 1148 en 1249
- Zilver
- Diam. 14 mm
- Vesting van Penne – zone Hoenderhof
Carlin* of demi-Gros uit het Comtat Venaissin, uitgegeven door paus Innocentius VIII
- Tussen 1484 en 1492
- Zilver
- Diam. 19 mm
- Vesting van Penne – zone Hoenderhof
* Oude Italiaanse munt waarvan de waarde per koninkrijk verschilde.
Carlin of demi-Gros afkomstig uit het Comtat Venaissin*, uitgegeven door paus Alexander VI
- Tussen 1492 en 1503
- Zilver
- Diam. 21 mm
- Vesting van Penne – zone Hoenderhof
* In 1274 opgerichte en in 1791 ontbonden pauselijke staat die zich bevond in het zuiden van het huidige departement Drôme en een deel van het departement Vaucluse.
Fragment van een polychrome schaal met zegel
- Tussen 1650 en 1710
- Met glazuur* beschilderd keramiek
- Vesting van Penne – zone Noordoostelijk Castrum
Deze “pronk”-schaal, vervaardigd in Giroussens (Tarn) toont de afdruk van een bisschoppelijk zegel.
* Een speciale laag die men aanbrengt op bepaald aardewerk en keramiek om dit waterdicht en glanzend te maken.
Schaakstuk of beslag*
- Eind 12e-begin 13e eeuw
- Hertengewei
- Hoogte 30 mm
- Vesting van Penne – zone Hoenderhof
Decor waarbij stippellijnen en kepers (omgekeerde V-vorm) elkaar afwisselen, terwijl het voetstuk een fries met een reliëf van krullen en palmetten laat zien. Met zijn kegelvorm zou dit schaakstuk een toren kunnen zijn.
* Ringetje op de punt van een stok of het heft van een werktuig of een mes om het splijten hiervan te voorkomen.
Schaakstuk
- 11e-12e eeuw
- Hertengewei
- Hoogte 23 mm
- Vesting van Penne – zone Hoenderhof
Voor de helft bewaard gebleven toren met een vlak voetstuk voor een goede stabiliteit. Op de buitenkant zien we gelijkmatige schuine groeven. Op het binnenoppervlak vinden we het spons- en beenachtige materiaal van een hertengewei.
Fragmenten van glaswerk van Grésigne
- De parel dateert van voor de 16e eeuw
- Glas
- Vesting van Penne – zone Kerk
Hol glas, een gebruiks- of siervoorwerp (parel).
Twee belletjes
- 14e eeuw
- Koperachtige legering
- Vesting van Penne – zone Kerk
Tweekleppige belletjes (gevormd van twee samengevoegde delen) met twee geassembleerde uitgehamerde platen.
